Een activist is geen terrorist (opiniestuk verschenen in De Standaard)

Dit opiniestuk verscheen in De Standaard van 27 maart. Daarop kwam een repliek van De Standaard Journalist Filip Verhoest. Professor Lieven Decauter schreef daarop op zijn beurt een open brief aan Filip Verhoest.

Vandaag komt het cassatieverzoek voor in de zaak-Bahar Kimyongür. Deze Belg van Turkse oorsprong zit in ons land een gevangenisstraf van vijf jaar uit. Hij werd veroordeeld voor 'lidmaatschap van een terroristische organisatie' omdat hij een vertaling heeft gemaakt voor de DHKP-C, een marxistische oppositiepartij die tot 2004 door België werd erkend maar dan op de lijst van terroristische organisaties terechtkwam. Dat terwijl hij alleen sympathiseerde met haar niet-gewapende vleugel. De bewuste vertaling gaat om een communiqué waarin de DHKP-C (waarvan ook Fehriye Erdal deel uitmaakt) zich verontschuldigt voor de burgerslachtoffers die gevallen zijn bij het vervoer van explosieven. Hoe laakbaar de feiten ook die anderen gepleegd hebben, een vertaling is geen terroristische daad. Omdat hij tegen de martelingen in Turkse gevangenissen was, heeft Bahar ook zijn identiteitskaart laten kopiëren om eventueel indirect mensen in levensgevaar te helpen het land te ontvluchten. Dat is misschien laakbaar, maar verdient geen gevangenisstraf van vijf jaar.

Naar aanleiding van het cassatieverzoek willen we onze bezorgdheid uitdrukken over zowel de veroordeling van Bahar als het juridische kader waarbinnen dat gebeurde. Het begint met de antiterrorismewet die het Belgische Parlement in 2003 goedkeurde. Die wet is in zijn definitie van het begrip 'terroristisch misdrijf' zo vaag dat ze een gevaar betekent voor de vrije meningsuiting en het activisme van burgers en organisaties. Vrije meningsuiting en activisme zijn geen misdaad. Dat is waarom de vakbonden en de Liga voor Mensenrechten, en ook juristen zoals de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, de antiterrorismewet streng bekritiseerd hebben. De bestaande wetgeving volstaat om terrorisme te bestrijden. Wij veroordelen terroristische daden formeel, maar sociale contestatie en terrorisme mogen nooit met elkaar verward worden. Het is onaanvaardbaar dat activisten gecriminaliseerd en vervolgens disproportioneel zwaar veroordeeld kunnen worden.

Dat brengt ons terug bij de zaak-Bahar. We hebben bedenkingen bij de behandeling daarvan door de Belgische regering en de feitelijke gronden van zijn veroordeling.

Volgens een aantal betrouwbare bronnen en de kranten Le Soir en La Libre Belgique, wou de Belgische regering Kimyongür aanvankelijk uitleveren aan Turkije. Ze zou geprobeerd hebben dat via Nederland te organiseren (België mag namelijk geen Belgen uitleveren aan Turkije). Op 28 april 2006 zou men een vergadering gehouden hebben in de crisiscel van Binnenlandse Zaken, op initiatief van het kabinet van Justitie, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de premier, van de minister van Binnenlandse Zaken, van de politie- en inlichtingendiensten en procureur J. Delmulle, die als aanklager optreedt in het proces (!). Omdat men wist dat Kimyongür, twee dagen later naar Nederland ging, werd de Nederlandse politie ingelicht en gevraagd hem aan te houden.

Wou België Kimyongür via Nederland aan Turkije uitleveren? Is hier sprake van een diplomatieke 'wiedergutmachung' voor de vlucht van Erdal? De Nederlandse rechtbank oordeelde hoe dan ook op 4 juli 2006 dat de uitlevering van Kimyongür aan Turkije ,,'niet toelaatbaar'' was. Verontwaardigde parlementsleden vroegen een onderzoek aan de comités P (controle van de politiediensten) en I (controle van de inlichtingendiensten) over dit incident. Maar het eindrapport, dat volgens welingelichte bronnen bezwarend is voor de regering, mag alleen bekeken worden door een handvol kamerleden en senatoren, die er simpelweg niet over mogen spreken. Dit is onwettelijk: de democratische controle is per definitie openbaar. Wij eisen dan ook dat dit parlementaire rapport openbaar wordt gemaakt.

Kimyongür heeft geen gewelddadige of terroristische daden gesteld. Zijn enige wapens waren zijn pen en zijn stem. Los van zijn strijd en ideologische keuzes, menen wij dat de veroordeling van Kimyongür neerkomt op het muilkorven van de vrije meningsuiting. De bescherming van de vrijheden behoort tot de essentie van de rechtstaat. Wij hopen dan ook dat het proces tegen Kimyongür in cassatie ongeldig wordt verklaard, vragen dat het hele debat over antiterrorisme wordt heropend, en dat het basisrecht van de vrije meningsuiting in ere wordt hersteld.

Namens het 'Platform voor vrije meningsuiting':

Stephan Galon (Algemene Centrale ABVV), Lieven De Cauter (filosoof, Kuleuven, Rits, BRussells Tribunal), Luc Vervaet (Clea), Rudi Laermans (socioloog, Kuleuven),Eric Goeman(Attac Vlaanderen),Ludo De Brabander (Vrede).

Mede-ondertekenaars :

Ludo Abicht (filosoof, em. UA), Dirk Adriaansens (BRussells Tribunal), Karel Arnaut (antropoloog, UGent), Paul Buekenhout (Het beschrijf), Geert Buelens (Nederlandse literatuur, Universiteit Utrecht), Jean Bricmont (Fysicus, UCL), Manu Claeys (essayist), Stijn Coninx (filmmaker), Eric Corijn (cultuurfilosoof en socioloog, VUB), Stefaan Declercq (Oxfam Solidariteit), Anne Teresa De Keersmaeker (choreografe), Herman De Ley (moraalfilosoof, UGent), Nadia Fadil (sociologe, KULeuven), Wim de Neuter (publicist), Kristien Hemmerechts (schrijfster), Stefan Hertmans (auteur), Tom Lanoye (auteur), Fred Louckx (Hoogleraar VUB), Stijn Meuris (zanger), Anne Morelli (historica, ULB), Luc Pien (filmregisseur), Rik Pinxten (voorzitter humanistisch verbond), Anne Provoost (auteur), Luc Reychler (politicoloog, KUleuven), Jean-Pierre Rondas (journalist, Klara), Helen Saelman (docent Russisch, UGent), Pieter Saey (geograaf, UGent), Dirk Sturtewagen (coördinator Centrum Waerbeke), Eric Swingedouw (geograaf, Manchester University), René Stroobant (gewezen woordvoerder Boelarbeiders), Koenraad Tinel (beeldend kunstenaar), Sylvia Traey (pianiste), Werner Trio (journalist, Klara), Gie van den Berghe (ethicus en historicus, UGent), Frank Vande Veire (filosoof, Hogeschool Gent), Monika van Paemel (schrijfster), Peter Verhelst (auteur), Walter Zinzen (journalist).